Jak przygotować konia na zimę? 8 najważniejszych aspektów
Zima nie jest z pewnością dla koni ulubioną porą roku, choć w praktyce bywa dla nich mniej uciążliwa niż upalne lato. Jest to jednak czas, który wiąże się z różnego rodzaju wyzwaniami i zagrożeniami. Przeszywający chłód, zimny wiatr, wilgoć, zwiększona podatność na infekcje, a także utrudniony dostęp do cennych składników odżywczych – to tylko kilka z wielu powodów, dla których konia warto do zimy odpowiednio przygotować. W jaki sposób to jednak zrobić? O czym należy pamiętać i na co zwrócić szczególną uwagę? Podpowiadamy w naszym poradniku.
Funkcjonowanie konia zimą – kilka podstawowych informacji
Aby zrozumieć potrzeby konia w okresie zimowym, warto na wstępie przyjrzeć się temu, jakie zmiany powoduje on w końskim organizmie. W praktyce konie same w pewnym stopniu przygotowują się na chłodne dni i wymieniają w okresie jesienno-zimowym sierść. Choć tego nie widać, to w radzeniu sobie z niskimi temperaturami pomagają im też właściwości termoregulacyjne skóry.
To wszystko sprawia, że zwierzę odczuwa komfort termiczny do temperatury 5 stopni, a zdrowy, właściwie odżywiony koń w dobrej formie jest w stanie bez problemu poradzić sobie nawet z mrozami do -15 stopni. Niestety od reguły tej jest trochę wyjątków, które omówimy sobie nieco dalej.
Wcale nie oznacza to jednak, że koń nie potrzebuje w czasie zimy wsparcia. Aby był w stanie efektywnie korzystać z mechanizmów, w jakie wyposażyła go natura, musi bowiem zużyć do tego sporo energii. Poza tym warto też pamiętać o tym, że poza niskimi temperaturami zimą czyha na konia również wiele innych zagrożeń, z którymi sam może sobie niestety nie poradzić. Do najbardziej niebezpiecznych można zaliczyć z pewnością wilgoć i przeciągi.
Kiedy koń jest szczególnie narażony na negatywne działanie niskich temperatur?
Podstawowym wyzwaniem, jakie stawia przed koniem okres zimowy, jest utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała. Niestety istnieje wiele sytuacji, w których może okazać się to dla organizmu trudne, co może w efekcie doprowadzić do pojawienia się różnego rodzaju problemów zdrowotnych. Podstawową kwestią jest tu na pewno dieta. Jeżeli koń nie otrzyma wraz z nią niezbędnych składników odżywczych i potrzebnych pokładów energii, to cała jego naturalna odporność zostanie wyraźnie osłabiona.
Poza tym szczególnie niebezpieczne są zawilgocenia sierści, które drastycznie obniżają zdolność konia do termoregulacji i mogą prowadzić do wychłodzenia. Komfort termiczny zaburza też golenie konia, które w wielu przypadkach jest jednak konieczne, aby uniknąć nadmiernego pocenia się wierzchowca podczas treningu. U koni sportowych jest to w zasadzie zabieg standardowy.
Oprócz tego przebywanie w niskich temperaturach może być niekiedy niebezpieczne w przypadku koni starszych, chudych oraz tych po przebytych chorobach. Sezon zimowy niesie też sporo zagrożeń dla koni przebywających dużo na padoku, szczególnie jeśli nie ma na nim dostępu do wiaty, w której koń mógłby schronić się przed wiatrem czy deszczem.
Jak przygotować konia do zimy? 8 kluczowych kwestii
Aby koń przetrwał zimę w dobrym zdrowiu i z powodzeniem poradził sobie nawet w trudnych dla siebie warunkach, warto go do tego odpowiednio przygotować. Jak to zrobić? Prawidłowe funkcjonowanie organizmu determinuje przede wszystkim dieta, dlatego w okresie zimy trzeba zadbać o nią szczególnie. Poza tym istotna będzie ochrona przed zimnem i działaniem wilgoci, właściwa pielęgnacja kopyt, a także odpowiednia dawka ruchu. W praktyce każda z tych kwestii ma istotny wpływ na stan zdrowia konia, dlatego omówimy je sobie wszystkie poniżej.
1. Odpowiednia dieta bogata w pasze objętościowe
Jak już wiesz, zimą dla konia kluczowa jest dieta. Potrzebuje on bowiem energii do utrzymania odpowiedniej temperatury, a także witamin i minerałów, które pozwolą mu zachować wysoką odporność. W zimowym żywieniu trzeba więc uwzględnić różne komponenty, spośród których szczególne znaczenie mają na pewno pasze objętościowe.
Stały pobór pasz objętościowych zapewnia koniom niezwykle ważne dla nich włókno, które stanowi źródło potrzebnej przy niskich temperaturach wolno uwalnianej energii. Co ważne, podczas trawienia włókna w organizmie wydzielają się duże ilości ciepła, dzięki czemu koń rozgrzewa się od środka. W zimie konie nie mają dostępu do świeżej zielonki, a więc podstawową paszą objętościową jest dla nich siano. Koń powinien spożywać je przynajmniej w takiej ilości, która wynosi równowartość 1,5%-2% jego masy ciała. Przy koniu o masie 500 kg daje to 7,5-10 kg siana dziennie. W okresie zimowym zapotrzebowanie to często jednak rośnie.
Jeśli koń nie chce spożywać większych ilości siana, to do diety warto włączyć inne pasze włókniste. Może być to np. sianokiszonka, sieczka lub granulat z lucerny, czy też bogate we włókno wysłodki buraczane.
2. Zasobne w składniki odżywcze pasze treściwe i wzmacniające posiłki na ciepło
Jeżeli chodzi o stosowanie paszy treściwej, to na pewno ważne jest, aby była to pasza dobrej jakości, o zbilansowanej zawartości składników odżywczych. Na rynku, w tym także w naszym sklepie internetowym, do wyboru masz wiele różnych pasz, które można bez problemu dopasować do konia w każdym wieku i rodzaju użytkowania. Dla koni sportowych polecamy Ci np. naszą energetyczną paszę Energys Dynamix lub Energys Extra, z kolei dla koni rekreacyjnych i hodowlanych znakomicie powinien sprawdzić się nasz uniwersalny granulat Energys Standard.
Zimą problem mogą mieć na pewno konie karmione wyłącznie ziarnem. Ich dieta jest bowiem uboga w składniki odżywcze, co nie wpływa korzystnie na ich naturalną odporność. Jeżeli Twój koń je jedynie siano i zboża, np. owies, a Ty nie chcesz zmieniać jego jadłospisu, to żywienie warto na pewno uzupełnić o balancery. Dobrym rozwiązaniem może być np. dostępny w naszej ofercie Energys Balancer.
W okresie zimowym idealnie sprawdzą się też mokre posiłki, które można podać koniowi na ciepło. Przykładem może być tu chociażby nasz wzmacniający mesz Energys Mash, czy też nasze wysłodki buraczane. Nie tylko wzbogacą dietę o ważne składniki odżywcze, ale także uzupełnią w organizmie poziom wody, która nie zawsze jest przez konie zimą chętnie pobierana.
3. Dieta konia zimą – czy należy zwiększyć w niej podaż kalorii?
Układając dla koni odpowiednią na okres zimowy dietę, wielu właścicieli zastanawia się nad tym, czy z uwagi na porę roku należy zwiększyć w niej podaż kalorii. W praktyce, jeśli koń ma stały dostęp do siana, to dopóki temperatura nie spadnie poniżej -15 stopni, z reguły nie jest to konieczne. Przy niższych temperaturach zapotrzebowanie energetyczne rośnie o około 2,5% wraz z każdym kolejnym stopniem. Oczywiście nie są to sztywne reguły, a niektóre konie mogą wykazywać większe potrzeby pokarmowe. Dotyczy to np. starszych koni, młodych koni, koni sportowych, czy też klaczy źrebnych. Wiele zależy też od takich czynników jak posiadanie zimowej sierści, stan zdrowia, ogólna kondycja czy warunki panujące w stajni.
W razie potrzeby o wyższą podaż energii można zadbać na różne sposoby, podając większe ilości paszy objętościowej czy paszy treściwej. Pamiętaj jednak, że konia nie należy przekarmiać skrobią. Może skończyć się to nie tylko nadpobudliwością na treningu, ale także problemami zdrowotnymi, np. wrzodami. Zdecydowanie lepszym wyborem będą źródła wolno uwalnianej energii, np. obecne w olejach roślinnych tłuszcze czy dodatkowe dawki włókna, które znajdują się np. w wysłodkach buraczanych.
4. Witaminy i minerały kluczowe dla odporności
Warto mieć świadomość tego, że w okresie zimowym konie są szczególnie narażone na różnego rodzaju niedobory. Nie mają bowiem dostępu do bardzo cennej i zasobnej w witaminy i minerały zielonki – nawet jeśli na padoku nie ma śniegu, to już jesienią trawa staje się uboga w składniki odżywcze. Coraz mniej może znajdować się ich również w sianie, które traci pod tym kątem wraz z upływającym czasem przechowywania.
Brak dostępu do ważnych witamin i minerałów powoduje obniżenie odporności i wydolności organizmu, przez co koń gorzej radzi sobie w niskich temperaturach i staje się podatny na infekcje. Wielu właścicieli decyduje się więc na wzbogacenie diety o suplementację, która zimą może być naprawdę świetnym wyborem. W tym zakresie dobrym rozwiązaniem mogą okazać się np. dostępne w naszej ofercie mieszanki witaminowo-mineralne Animki Konie lub Bestermine Horse Mineral.
5. Nadejście zimy a dostęp do wody
Pamiętaj, że w zimowej diecie konia kluczową rolę odgrywa również woda. Oczywiście koń powinien mieć dostęp do świeżej wody niezależnie od pory roku, ale w okresie zimowym mogą pojawić się w tym zakresie dodatkowe problemy. Najlepiej, aby woda nie była za zimna – większość koni pije ją najchętniej, gdy ma między 7 a 18 stopni. W stajni nie zawsze jednak jest dostęp do automatycznych, a tym bardziej podgrzewanych poideł. Jeśli koń nie chce pić zimnej wody, to można podać mu cieplejszą w wiadrze. Jeżeli zwierzę dodaje wodę wyłącznie w wiadrze, to trzeba zadbać o to, żeby nie zamarzała. Gdy pojawi się lód, należy bezwzględnie wymienić całe wiadro na nowe. Lodu nie wolno na pewno kruszyć, bo w takim przypadku koń może podczas picia zrobić sobie krzywdę.
6. Ochrona konia przed zimnem
Aby zadbać o przygotowanie konia do zimy, warto zwrócić uwagę na kilka dodatkowych kwestii związanych z ochroną przed chłodem. Jeżeli konie są pozbawione zimowej sierści, to konieczne jest stosowanie derek. Rodzaj derki należy przy tym dopasować do temperatury i aktywności – inna derka może być potrzebna w stajni, inna na padoku, a jeszcze inna po treningu. Co ważne, koń nie powinien się w derce przegrzewać ani pocić, bo wszelkiego rodzaju zawilgocenia sierści i gwałtowne zmiany temperatury mogą okazać się fatalne w skutkach. Ze stosowaniem derki nie należy też przesadzać, bo może osłabiać to naturalne mechanizmy obronne.
Jeśli chodzi o warunki panujące w stajni, to trzeba z pewnością uważać na szczególnie niebezpieczne zimą przeciągi. To właśnie przeciągi i działanie wilgoci zalicza się do czynników, które drastycznie zwiększają ryzyko pojawienia się chorób i infekcji.
7. Sezon zimowy a podkuwanie i pielęgnacja kopyt
W zakresie przygotowania konia na zimę pewne wątpliwości budzi często kwestia kopyt. Kluczowe pytanie dotyczy zazwyczaj podków i brzmi – podkuwać czy nie podkuwać? Jeśli jest taka możliwość, to na okres zimowy konia najlepiej zostawić boso. Kopyta mają bowiem lepszą przyczepność do śliskiej nawierzchni niż podkowy.
Jeżeli jednak stosowanie podków jest konieczne, to warto postawić na takie z gwintami na dodatkowe hacele. Koń nie powinien jednak chodzić w zimowych hacelach cały czas, bo może zrobić krzywdę innym osobnikom w stadzie. Dobrym rozwiązaniem będą też specjalne śniegowe wkładki.
Jest jednak coś, o czym trzeba pamiętać niezależnie od tego, czy koń jest podkuty, czy też nie. Otóż, o ile koń jest w stanie poradzić sobie na śniegu, to nie ma rozwiązania, które zapewniłoby mu stabilność na lodzie. Nie wolno go więc na lód wprowadzać. Często nie widać go pod warstwą zimowego puchu, dlatego niezbędne jest zachowanie szczególnej ostrożności.
Zimą warto też regularnie sprawdzać u swojego podopiecznego kondycję kopyt. Działanie wilgoci może bowiem przyczyniać się do gnicia strzałek czy też powstawania grudy – dotyczy to szczególnie koni spędzających dużo czasu na padoku. Poza tym warto uważać na obecne w kopytach grudki śniegu i lodu. Mogą utrudniać chodzenie i sprzyjać różnego rodzaju kontuzjom.
8. Ruch w okresie zimowym, czyli treningi i przebywanie na padoku
Niezależnie od pory roku, koń musi mieć odpowiednią dawkę ruchu. Zimą niekiedy trudno o warunki do treningu, szczególnie w przypadku braku hali. Mimo to warto zadbać przynajmniej o podstawową aktywność, która umożliwi rozruszanie wierzchowca.
Zimą szczególnej uwagi wymagają na pewno konie w intensywniejszym treningu, bowiem po aktywności ich sierść może być wilgotna od potu. Jak już wiesz, zawilgocenia sierści mogą być bardzo niebezpieczne, dlatego w takim przypadku konieczne jest korzystanie z derki osuszającej. Przy mrozach intensywne treningi lepiej jednak odpuścić. Lodowate powietrze nie wpływa bowiem korzystnie na drogi oddechowe koni.
Co ważne, zimą absolutnie nie należy rezygnować z wypuszczania koni na padok. Spędzanie długich godzin w stajni nigdy nie jest dla nich korzystne, a brak ruchu i możliwości wykazywania naturalnych zachowań w stadzie to czynniki, które mogą prowadzić do różnego rodzaju problemów, także behawioralnych. Na samym padoku warto umieścić siatki z sianem – dzięki temu konie będą miały zajęcie i dostęp do niezwykle istotnej w chłodne dni paszy objętościowej.
Przygotuj konia na zimę z Energys – jak możemy Ci pomóc?
Mamy nadzieję, że wiesz już, jak przygotować konia do zimy, aby mógł przetrwać ją w możliwie najlepszej kondycji. Pamiętaj, że kluczową rolę odgrywa w tym przypadku odpowiednia dieta. Zachęcamy Cię więc do zapoznania się z ofertą naszego sklepu internetowego – w naszym asortymencie znajdziesz szeroki wybór idealnych na zimową porę pasz, dodatków oraz suplementów. Jeśli zaś chodzi o ułożenie najlepszej dla Twojego pupila zimowej diety, to z przyjemnością pomoże Ci w tym nasz doradca żywieniowy. Musisz bowiem wiedzieć, że decydując się na nasze produkty, zyskujesz bezpłatny dostęp do jego opieki i porad. Serdecznie zapraszamy Cię więc do kontaktu i skorzystania z oferowanej przez nas konsultacji dietetycznej.