Żywienie koni rekreacyjnych – wskazówki, fakty i często popełniane błędy

O żywieniu koni rekreacyjnych mówi się z reguły znacznie mniej niż o żywieniu koni sportowych. Choć ma to niejako swoje uzasadnienie, to warto pamiętać o tym, że konie rekreacyjne to wciąż bardzo szeroka grupa, która także ma różnego rodzaju potrzeby. Mimo że dieta koni użytkowanych w rekreacji nie przekłada się na sportowe wyniki, to również w kluczowy sposób wpływa na ich zdrowie, dobre samopoczucie i komfort życia. Jak powinna zatem wyglądać? W tym artykule przyjrzymy się jej nieco bliżej i podpowiemy Ci, jak ją prawidłowo ułożyć.

Koń rekreacyjny, czyli jaki?

Problem z zasadami dotyczącymi żywienia koni rekreacyjnych polega w dużej mierze na tym, że jest to grupa, którą trudno zamknąć w sztywne ramy. Do koni rekreacyjnych zalicza się bowiem wierzchowce użytkowane na wiele różnych sposobów. Rekreacyjny będzie więc zarówno koń szkółkowy, jak i koń rodzinny, czy też taki pracujący w tzw. rekreacji ambitnej. Poza tym do tej grupy często zalicza się również konie zaprzęgowe i te użytkowane w hipoterapii. O ile samo nazewnictwo mogłoby nie mieć w tym przypadku aż tak dużego znaczenia, o tyle konie z wymienionych grup mogą znacznie różnić się od siebie pod wieloma względami, w tym m.in. charakterem wykonywanej pracy i jej intensywnością.

Żywienie koni rekreacyjnych – dlaczego nie istnieje w tym zakresie jedna słuszna dieta?

Typ pracy i jej intensywność to dopiero początek. Konie rekreacyjne są też zróżnicowane pod względem rasy, wieku, stanu zdrowia, czy też temperamentu. Wszystkie te czynniki sprawiają, że w praktyce nie da się wskazać jednej słusznej diety, która byłaby w stanie odpowiedzieć na potrzeby wszystkich koni rekreacyjnych. W rzeczywistości bowiem każdy koń jest inny i do każdego trzeba podejść indywidualnie.

Istnieją jednak pewne ogólne zasady i założenia, które mogą stanowić w tym zakresie dobry punkt wyjścia. Dzięki ich zastosowaniu i niewielkim modyfikacjom można dopasować żywienie konia w rekreacji do jego indywidualnych potrzeb.

Żywienie koni pracujących w rekreacji – podstawowe zasady

Podstawą diety koni rekreacyjnych powinny być oczywiście pasze objętościowe. W wielu przypadkach mogą stanowić one nawet 90% diety, a w idealnym świecie, w którym koń ma szeroki dostęp do pastwiskowej zielonki i wysokiej jakości siana, nawet 100%. Jak powszechnie wiadomo, świat idealny nie jest, dlatego w praktyce najczęściej warto uzupełnić je przynajmniej o dodatki paszowe lub preparaty witaminowo-mineralne.

Poza tym, w zależności od stopnia obciążenia pracą, w diecie koni rekreacyjnych stosuje się niewielki dodatek paszy treściwej. Przez lata w wielu stajniach był to głównie owies, ale obecnie coraz więcej właścicieli ma już świadomość tego, że nie zawsze jest to dobre rozwiązanie, a przy niektórych koniach owsa lepiej nawet unikać. Dodatkowo koń rekreacyjny powinien mieć też oczywiście stały dostęp do świeżej wody i solnej lizawki.

W praktyce dietę koni rekreacyjnych i udział w niej paszy objętościowej oraz treściwej należy dopasować do obciążenia pracą. Zwierzę musi bowiem otrzymać wraz z pożywieniem odpowiednią ilość energii. Poza dostarczającymi jej źródłami węglowodanów i tłuszczów ważne są jednak także inne składniki odżywcze, jak dobrej jakości białko, witaminy i minerały.

Dieta powinna być skomponowana w taki sposób, aby koń mógł utrzymać dobrą kondycję. Do jej oceny, podobnie jak w przypadku koni z innych grup, stosuje się skalę Henneke, w której zwierzę powinno plasować się na poziomie 5-6. To dobry punkt wyjścia i często wyznacznik tego, czy w diecie koni rekreacyjnych należy wprowadzić dodatkowe modyfikacje.

Zapotrzebowanie energetyczne koni rekreacyjnych – jak je obliczyć?

Chcąc ułożyć dietę dla konia pracującego w rekreacji, można spróbować też oszacować jego zapotrzebowanie energetyczne. W jaki sposób to zrobić? Bazując na tym, jak ciężką pracę wykonuje. Przyjmuje się, że zdrowy koń o masie 500 kg:

• przy braku pracy lub pracy lekkiej potrzebuje około 15 tysięcy kalorii dziennie,
• przy pracy umiarkowanie ciężkiej potrzebuje około 25 tysięcy kalorii dziennie.

Jak ocenić, czy koń pracuje lekko, czy też ciężko? W teorii praca lekka obejmuje od jednej do trzech godzin dodatkowej, czyli tzw. wymuszonej aktywności tygodniowo. Z reguły przyjmuje się, że jest to głównie stęp i kłus, a także trochę galopu. Za pracę umiarkowaną uważa się natomiast od trzech do pięciu godzin dodatkowej aktywności tygodniowo, obejmującej pracę w stępie, kłusie i galopie. W praktyce może być to aktywność różnego rodzaju, od jazdy na placu, przez zaprzęgi, po mały sport.

Czym karmić konie rekreacyjne? Rodzaj paszy i jej wybór

Wiesz już, że żywienie koni rekreacyjnych powinno bazować na paszy objętościowej z niewielkim dodatkiem pasz treściwych. Pasza objętościowa jest doskonałym źródłem ważnego w diecie koni włókna. Koń pozyskuje z niego wolno uwalnianą energię, a dodatkowo jest ono kluczowe dla prawidłowej pracy układu trawiennego. Wyższe zapotrzebowanie kaloryczne, które trudno jest pokryć za pomocą paszy objętościowej, uzupełnia się różnego rodzaju paszami treściwymi. Można stosować też pasze uzupełniające i dodatki paszowe. Poniżej omówimy sobie więc wymienione opcje.

Pasza objętościowa w diecie koni rekreacyjnych

Układ trawienny koni jest skonstruowany w taki sposób, że potrzebna jest im dziennie duża ilość paszy objętościowej. Należy zadbać o to, aby koń miał do niej stały dostęp, ponieważ w przeciwnym razie mogą pojawić się różnego rodzaju problemy zdrowotne i behawioralne. Jeżeli koń ma przez dłuższy czas ograniczony dostęp do paszy objętościowej, co jest np. spowodowane oszczędnościami, to z dużym prawdopodobieństwem prędzej czy później pojawią się u niego zaburzenia pracy układu pokarmowego, czy wrzody żołądka. W takim przypadku skomponowanie odpowiedniej diety będzie już znacznie trudniejsze. W razie potrzeby oszczędności lepiej więc szukać gdzie indziej.

Jakie pasze objętościowe będą najlepsze dla koni rekreacyjnych?

Jaka pasza objętościowa będzie najlepsza dla koni pracujących w rekreacji? W sezonie idealnym rozwiązaniem będzie na pewno pastwiskowa zielonka w postaci traw. Warto więc zadbać o to, aby koń był możliwie często padokowany. Poza sezonem dieta bazuje oczywiście na sianie. Trzeba pamiętać o tym, że siano powinno być wysokiej jakości. Wówczas koń będzie mógł pozyskać z niego dawkę potrzebnych witamin i minerałów i nie będzie konieczna ich dodatkowa suplementacja.

Jakie siano będzie najlepsze dla koni rekreacyjnych? Za trawy najbardziej wartościowe uważa się te z pierwszego pokosu, czyli skoszone na początku okresu kwitnienia. Rośliny koszone później mają już bowiem niższą wartość pokarmową, a uzyskane z nich siano często jest dodatkowo dla koni mniej smaczne. Co ważne, należy pamiętać o tym, że najlepsze jest siano świeże. Wraz z długością przechowywania traci ono bowiem nie tylko na smakowitości, ale także wartości odżywczej. W dłużej przechowywanym sianie znajduje się niższy poziom witamin i niezbędnych kwasów tłuszczowych.

Dodatki do pasz objętościowych – co warto stosować?

Oczywiście świeżości siana w nieskończoność zachować się nie da. Warto więc pamiętać o tym, że z czasem traci ono na swoich właściwościach i w odpowiednim momencie pomyśleć o dodatkowym urozmaiceniu diety. Jeżeli koń nie dostaje pasz uzupełniających, to dobrym rozwiązaniem może okazać się dodatkowa witamina E czy kwasy tłuszczowe. W okresie zimowym i wiosennym można więc niekiedy podawać mieszanki witaminowo-mineralne, olej lniany, siemię lniane czy marchew.

Poza dostępem do trawy czy siana w diecie koni rekreacyjnych można uwzględnić też inne pasze objętościowe. Żywienie można urozmaicić za sprawą podawania sianokiszonki czy sieczki. Za wartościowy dodatek uznaje się np. sieczkę z lucerny, która jest bogata w białko, witaminy i minerały. W ofercie naszego sklepu internetowego znajdziesz też wykonany z lucerny granulat. Co istotne, lucerna jest dla koni doskonałym źródłem niezbędnych w ich diecie aminokwasów.

Poza tym ciekawym dodatkiem mogą okazać się wysłodki buraczane, które są bogate w dostarczające wolno uwalnianej energii włókno. Często bywają nieocenione wiosną, ponieważ pomagają poradzić sobie z problemem biegunek pastwiskowych.

Ile paszy objętościowej powinien spożywać koń rekreacyjny?

Ilość suchej paszy objętościowej w diecie konia powinna wynosić od 1,5% do 2% jego masy ciała na dobę. Przy koniu o wadze 500 kg daje to około 7,5-10 kg siana dziennie. Jeżeli chodzi o kalorie, to średnio kilogram siana zawiera ich około 1900. W przypadku pastwiskowej zielonki jest to około 540 kalorii na kg.

Warto zaznaczyć też, że jeżeli koń pobiera sporo siana i spożywa je łapczywie, to dobrym rozwiązaniem będzie umieszczenie paszy w siatce z małymi oczkami. Nie tylko spowolni to pobieranie siana, ale także sprawi, że koń dłużej będzie miał zajęcie.

Udział paszy treściwej w żywieniu koni rekreacyjnych

Jeżeli pasza objętościowa nie zapewnia koniowi wystarczającej dawki składników odżywczych i energii, to w diecie powinna dodatkowo znaleźć się pasza treściwa. Przez lata były to głównie ziarna zbóż, a szczególnie popularny w żywieniu koni owies. Obecnie jednak coraz częściej mówi się o tym, że nie jest to najlepsze możliwe rozwiązanie. Żywienie owsem ma bowiem swoje wady, chociażby ze względu na to, że zboże to ma wysoką zawartość skrobi i działanie pobudzające. Co zatem podawać koniom rekreacyjnym zamiast owsa?

Jakie pasze treściwe będą najlepsze dla koni pracujących w rekreacji?

W żywieniu koni rekreacyjnych doskonale sprawdzi się zbilansowana pasza treściwa w formie granulatu czy musli. W zależności od składu może zawierać różnego rodzaju ziarna zbóż, ale może też być zupełnie zbóż pozbawiona i bogata w inne składniki odżywcze. W ofercie Energys znajdziesz szeroki wybór pasz, które doskonale sprawdzą się jako zamiennik owsa i zdrowe urozmaicenie diety. Do tych szczególnie polecanych dla koni rekreacyjnych zalicza się np.:

Granulat Energys Standard – pasza uniwersalna i chętnie pobierana przez konie w różnym wieku

Energys Standard to uniwersalny granulat, który znakomicie sprawdzi się w żywieniu koni rekreacyjnych i hodowlanych o umiarkowanym obciążeniu pracą. W paszy znajduje się m.in. jęczmień, otręby pszenne, mączka z traw i mączka z lucerny, wysłodki buraczane czy siemię lniane. Ponadto obecne są w niej również cenne dla koni witaminy i minerały. Energys Standard to granulat smaczny i aromatyczny, który zachęci do jedzenia nawet konie wybredne. Atutem paszy jest też dodatek melasy, który poprawia jej smakowitość, a przy tym także zawiera sporo potasu i korzystnie wpływa na wchłanianie wody w narządach wewnętrznych. Pasza doskonale sprawdzi się w żywieniu koni w różnym wieku, w tym także koni starszych czy klaczy źrebnych. Dodatkowo nadaje się także do podawania na mokro.

Musli Energys Balancer – pasza uzupełniająca dla koni żywionych sianem i zbożem

W przypadku żywienia koni rekreacyjnych często spotykanym problemem jest to, że ich dieta jest uboga w cenne składniki odżywcze, takie jak np. wysokiej jakości białko, witaminy czy minerały. W takiej sytuacji idealnym rozwiązaniem może okazać się bogata w wymienione komponenty pasza uzupełniająca typu balanser. W naszej ofercie jest to Energys Balancer, którym uzupełnia się różnego rodzaju deficyty dietetyczne u koni wyścigowych, sportowych, rekreacyjnych i hodowlanych. Pasza znakomicie sprawdzi się dla koni karmionych wyłącznie zbożem i sianem. Jej skład jest bardzo bogaty i zawiera m.in. wspierające pracę jelit drożdże, selen i witaminę E. Poza tym znajduje się w nim optymalna dawka lizyny, która jest niezbędnym w diecie koni aminokwasem egzogennym limitującym. Energys Balancer ma formę smacznego i aromatycznego musli – jest dzięki temu chętnie pobierany.

Granulat Energys Relax – pasza dla koni nerwowych i nadmiernie pobudliwych

W wielu stajniach rekreacyjnych, pensjonatowych, czy też hodowlanych można spotkać przynajmniej jednego konia nadmiernie pobudliwego. W przypadku koni rekreacyjnych pobudliwość ta jest zazwyczaj niepożądana, dlatego warto zdawać sobie sprawę z tego, że dieta może mieć na nią bardzo duży wpływ. W diecie takich koni najczęściej ogranicza się udział skrobi. Chcąc je wyciszyć, na pewno nie należy podawać im owsa. Paszą, która znakomicie sprawdzi się w żywieniu pobudliwych koni rekreacyjnych, jest np. nasz Energys Relax. To pozbawiony owsa granulat, który jest dobrym źródłem energii, a jednocześnie zawiera zbilansowaną kompozycję witamin i minerałów. Ma działanie wyciszające i wyróżnia się wysoką strawnością.

Granulat Energys Pony – pasza dla kuców i koni rekreacyjnych przeznaczona dla ras pierwotnych i koni z tendencją do nadwagi

Wśród kuców i koni rekreacyjnych nie brakuje też zwierząt ras pierwotnych, czy też tych z nadwagą i tendencją do przybierania na masie. W takim przypadku warto sięgnąć po specjalnie przeznaczone dla nich pasze, np. nasz granulat Energys Pony. To żywienie o obniżonej zawartości węglowodanów, z większym udziałem włókna i minerałów. Skład paszy jest wolny od zbóż, dzięki czemu doskonale sprawdzi się ona również w żywieniu koni z syndromem metabolicznym czy ochwatem.

Granulat Energys Baby – pasza dla koni młodych i rosnących, a także źrebiąt, klaczy źrebnych i karmiących oraz koni starszych

Do szerokiej grupy koni rekreacyjnych zaliczają się również zwierzęta młode i rosnące, klacze źrebne i konie starsze. Mają specyficzne potrzeby, a więc dla ich zdrowia korzystna będzie na pewno inna, odpowiednio dobrana do ich wymagań dieta. W takim przypadku warto uwzględnić w niej nasz granulat Energys Baby. Pasza zawiera większe ilości wysokiej jakości białka, dzięki czemu sprzyja budowaniu i utrzymywaniu masy mięśniowej, a także produkcji mleka czy parametrom rozrodu. Ponadto jej skład został uzupełniony o witaminy i minerały. Całość ma formę drobnego granulatu, co ułatwia pobieranie paszy i korzystnie wpływa na jej strawność.

Pasze dla koni rekreacyjnych o specjalnych potrzebach

Jak już wiesz, nie wszystkie konie pracujące w rekreacji mogą być żywione powszechnie stosowanymi paszami i w wielu przypadkach nie zaleca się diety bogatej w owies i zboża. Jeżeli koń ma jakieś przeciwwskazania dietetyczne lub problemy zdrowotne, to warto sięgnąć wówczas po pasze specjalistyczne.

Do takich należy np. nasze bezzbożowe musli Energys Fiber idealne dla koni o wrażliwym układzie pokarmowym lub z nawracającymi wrzodami, kolką czy ochwatem. Równie ciekawą opcją jest też nasze musli bez owsa Energys Herbic, które dzięki zawartości ziół wspomaga układ trawienny i oddechowy. Poza tym dla wzmocnienia odporności koniom warto serwować przynajmniej raz na jakiś czas nasz Energys Mash – to mesz bogaty w probiotyki, prebiotyki i nienasycone kwasy tłuszczowe. Te ostatnie w dużych ilościach dostarcza też Energys Omega Gold. To uzupełniająca pasza, w której znajduje się siemię lniane i niezwykle cenna dla koni spirulina.

Dodatkowe suplementy, witaminy i minerały – czy należy podawać je koniom rekreacyjnym?

Wiele osób zastanawia się nad tym, czy żywienie koni rekreacyjnych należy uzupełniać suplementami, np. w postaci witamin i minerałów. Jest to oczywiście temat, w którym nie można wypowiedzieć się jednoznacznie. Wiele zależy bowiem od samego konia, a także stosowanej diety. Jeżeli jednak bazę żywienia stanowi słabszej jakości siano i ziarna zbóż, to z reguły przyda się przeznaczony do stosowania na co dzień dodatek witaminowo-mineralny. W naszej ofercie znajdziesz go w postaci dwóch mieszanek – Bestermine Horse Mineral i Animki Konie.

Dodatkowe witaminy i minerały mogą być również korzystne dla zdrowia, np. przy spadkach odporności w okresie przejściowym, szczególnie jesienią. Poza tym sięga się po nie również przy zwiększonej ekspozycji na stres czy przy różnego rodzaju schorzeniach.

Żywienie koni rekreacyjnych – jak dobrać je prawidłowo i nie popełnić błędu?

Jak widzisz, żywienie koni rekreacyjnych wcale nie jest takie łatwe. W tym zakresie wciąż niestety często spotyka się różnego rodzaju błędy. Można ich jednak uniknąć i to w naprawdę prosty sposób – jeżeli zdecydujesz się karmić konia produktami Energys, to w ułożeniu diety bezpłatnie pomoże Ci nasz doradca żywieniowy. Serdecznie zachęcamy Cię więc do zapoznania się z naszą ofertą i kontaktu.