Żywienie koni sportowych – czym karmić konia, aby osiągał sportowe sukcesy?

Zastanawiasz się, czym karmić konia, aby osiągał lepsze wyniki w sporcie? Nie da się ukryć, że odpowiednie żywienie to drugi obok treningów fundament niemal każdego sportowego sukcesu. Niezależnie od dyscypliny, żywienie koni sportowych zawsze powinno być przemyślane. W praktyce jego wybór budzi jednak sporo wątpliwości. Czym powinna, a czym nie powinna charakteryzować się dieta konia sportowego? Temu właśnie przyjrzymy się w naszym poradniku – dowiesz się z niego m.in. tego, jak dobrać żywienie, aby możliwie najlepiej odpowiadało na potrzeby konia i trenowanej dyscypliny.

Żywienie koni sportowych – dlaczego jest takie ważne?

Dieta koni sportowych to wbrew pozorom nie tylko "paliwo" do działania. Choć oczywiście dostarczenie odpowiedniej ilości energii to jej podstawowe zadanie, to w praktyce wpływa także na wiele innych istotnych obszarów. Odpowiednie żywienie pozwala budować tak ważne w sporcie mięśnie i sprzyja regeneracji organizmu po treningu czy zawodach. Ponadto może wspomagać skupienie i zwiększać odporność na stres. Za sprawą diety można również w dużym stopniu rozwiązać treningowe problemy, np. z niską chęcią do pracy, czy też wysoką pobudliwością. Dobrze dopasowane żywienie konia sportowego może więc okazać się pod wieloma względami zbawienne zarówno dla samego konia, jak i zawodnika.

Najważniejsze aspekty w żywieniu koni sportowych – o czym warto pamiętać?

Na pewno o tym, że żywienie powinno być zawsze dobrane indywidualnie. Nie istnieje bowiem dieta, która byłaby odpowiednia dla wszystkich koni sportowych. W końcu dyscypliny jeździeckie są bardzo zróżnicowane i w każdej z nich wymaga się od konia ukierunkowania energii na nieco inne zadania. Inne od siebie są też oczywiście same konie. Żywienie powinno być więc dopasowane m.in. do rasy konia, jego wieku, intensywności treningów, temperamentu, tempa przemiany materii, ale także etapu sezonu startowego.

Zapotrzebowanie energetyczne koni sportowych – co warto o nim wiedzieć i jak je oszacować?

Podejmowany przez konie sportowe wysiłek wpływa oczywiście na ich zapotrzebowanie energetyczne. Kluczowe jest zatem to, aby dieta je pokrywała i zapewniała zwierzęciu odpowiednią podaż kalorii. W praktyce aspekt ten budzi wiele wątpliwości, a oszacowanie zapotrzebowania energetycznego okazuje się dużym wyzwaniem. Wynika to przede wszystkim z tego, że na ostateczne zapotrzebowanie wpływa naprawdę wiele zmiennych. Zalicza się do nich chociażby rasę konia, jego temperament, intensywność treningu czy stan zdrowia. Jak więc do tego podejść? Podstawa to określenie tego, czy koń wykonuje pracę lekką, średnią, czy też ciężką. Często jest w stanie ocenić to sam jeździec, ale warto w tym przypadku skonsultować się dodatkowo z trenerem czy specjalistą żywienia.

Podstawowe wytyczne dotyczące zapotrzebowania energetycznego omawiają "Normy żywienia koni". Są to jednak uśrednione schematy, które trzeba dopasować indywidualnie do konkretnego konia. Jeśli chodzi o dane liczbowe, to przyjmuje się, że potrzeby bytowe konia o masie 550-600 kg wynoszą 68-77 MJ energii strawnej. Przy pracy lekkiej zapotrzebowanie to rośnie o 10-30%, przy pracy średniej o 30-50%, a przy pracy ciężkiej od 50% wzwyż.

Należy pamiętać, że równie ważne, jak samo zapotrzebowanie, są źródła energii. W zależności od dyscypliny czy temperamentu koń może bowiem potrzebować energii uwalnianej szybko lub wolno.

Składniki odżywcze w diecie koni sportowych

Dieta konia w treningu sportowym powinna zapewniać organizmowi zwierzęcia dostęp do kluczowych dla niego składników odżywczych. Przyjrzyjmy się im więc nieco bliżej.

Węglowodany i tłuszcze, czyli źródła energii

Podstawa to oczywiście energia. Dobrym źródłem energii są przede wszystkim węglowodany i tłuszcze. Jeżeli chodzi o te pierwsze, to dzieli się je na węglowodany strukturalne i węglowodany niestrukturalne. Węglowodany strukturalne to przede wszystkim obecne w paszy objętościowej włókno. Są trawione w jelicie grubym i stanowią dobre źródło energii uwalnianej wolno. Węglowodany niestrukturalne to m.in. fruktoza, sacharoza czy obecna w zbożach skrobia. Ich trawienie zachodzi nieco inaczej i odbywa się w jelicie cienkim. Są źródłem energii uwalnianej szybko. Warto pamiętać o tym, że nie zaleca się podawania ich w większych ilościach. Z reguły ich poziom w diecie konia sportowego powinien zamknąć się w 10-20%.

Pod kątem zawartości węglowodanów wybór paszy warto dostosować do konia i jego temperamentu, a także dyscypliny sportowej. Pasze bazujące na energii uwalnianej szybko, w których dominuje np. owies, kukurydza czy jęczmień, to dobry wybór dla koni niezbyt energicznych lub takich, od których wymaga się w sporcie szybkiego i dynamicznego działania. Z kolei pasze oparte na węglowodanach zapewniających energię uwalnianą wolno będą odpowiednie dla koni pobudliwych i tych ze skłonnościami do mięśniochwatu czy wrzodów żołądka. Dobrym źródłem energii uwalnianej wolno są np. wysłodki buraczane, lucerna czy łuska sojowa. W praktyce w niektórych paszach łączy się też źródła energii uwalnianej szybko i źródła energii uwalnianej wolno. Może dać to dobre efekty np. u koni skokowych.

Bardzo dobrym źródłem energii dla koni chodzących w sporcie mogą okazać się także tłuszcze. Podobnie jak węglowodany niestrukturalne, zapewniają koniom siłę, nie powodując jednocześnie nadmiernej pobudliwości czy wysokich wyrzutów insuliny. Po właściwym wprowadzeniu tłuszcze mogą stanowić nawet do 12% diety. Za ich najcenniejsze źródło uważa się bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe olej lniany i olej słonecznikowy.

Białko – niezbędne dla budowy i regeneracji mięśni

Konie sportowe w swojej diecie potrzebują również białka – jego ilość powinna wynosić od 10% do 16% całego żywienia. Białko jest bowiem kluczowe dla budowy mięśni i regeneracji tkanek. Należy pamiętać, że białko powinno zapewniać koniom sportowym dostęp do cennych aminokwasów, takich jak lizyna i metionina. Za jego wartościowe źródło uważa się np. śrutę sojową czy siemię konopne. Co ważne, białka absolutnie nie należy podawać koniom w nadmiarze.

Witaminy i minerały – kluczowe w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu i metabolizmie energii

W przypadku koni sportowych niezwykle ważne są też witaminy oraz mikro- i makroelementy. Odgrywają one bowiem kluczową rolę w procesach regeneracji i metabolizmie energii. Bardzo istotna jest np. witamina E, która jest silnym naturalnym antyoksydantem i wpływa na regenerację mięśni. Niekiedy warto suplementować też witaminy z grupy B – co prawda koń jest w stanie je syntezować, ale na skutek wysiłku czy stresu ich wchłanialność może zostać upośledzona. Poza tym ważna jest miedź, od której zależy m.in. elastyczność tkanek, a także selen, który pomaga niwelować zmęczenie i neutralizuje wolne rodniki.

Podstawa żywienia koni sportowych, czyli pasza objętościowa i woda

Układanie diety konia sportowego warto zacząć od podstawowych zasad żywienia koni. Ostatecznie koń sportowy to wciąż koń i jego podstawowe potrzeby żywieniowe są uwarunkowane gatunkowo. Podobnie więc jak mniej obciążone pracą konie hodowlane bądź rekreacyjne, koń sportowy potrzebuje w diecie przede wszystkim paszy objętościowej. Należy zadbać na pewno o jej stały dostęp, odpowiednią ilość i wysoką jakość. Dzienna porcja paszy objętościowej w diecie konia sportowego powinna wynosić od 1,5% do 2% masy ciała. Dla konia o wadze 500 kg daje to od 7,5 do 10 kg.

W przypadku koni sportowych warto z pewnością zwrócić uwagę na to, aby pasza objętościowa była dobrej jakości. Taki pokarm zapewni koniowi energię, ważne dla niego włókno i istotne substancje odżywcze. Nie będzie też dla organizmu zbędnym balastem. W praktyce dobrej jakości pasza objętościowa jest też po prostu opłacalna. Pozwala bowiem ograniczyć koszty zakupu dodatkowych pasz uzupełniających.

Choć oczywiście warto zadbać o to, aby koń sportowy miał regularny dostęp do pastwiska, to często podstawową paszą objętościową stosowaną w jego żywieniu jest siano. Zazwyczaj przyjmuje się, że powinno pokrywać około 50% zapotrzebowania energetycznego. Siano korzystnie wpływa na układ pokarmowy konia, zapewniając mu niezbędne do prawidłowej pracy włókno. Pozwala też na utrzymanie w organizmie wody i elektrolitów, co zapobiega odwodnieniu. Poza tym zmniejsza ryzyko występowania choroby wrzodowej czy kolek.

Wybierając siano dla konia sportowego, warto pamiętać o tym, że jego wartości odżywcze zależą od wielu czynników, w tym m.in. od składu botanicznego. Cenione jest np. siano z dużą zawartością lucerny. Obecność lucerny w diecie niesie za sobą wiele korzyści, dlatego często stosowanym rozwiązaniem jest też sieczka z lucerny lub jej ciekawa alternatywa, czyli zrobiony z lucerny granulat.

Drugim podstawowym składnikiem diety konia sportowego jest oczywiście woda. Zapewnienie jej stałego dostępu jest kluczowe, szczególnie przy wysiłku podejmowanym w czasie upałów. Przy wyższych temperaturach często niezbędne okazują się też elektrolity.

Pasza treściwa w żywieniu koni sportowych – jak ją wybrać?

Żywienie koni w treningu sportowym wymaga też dodatku paszy treściwej. Jej wybór wcale nie jest jednak taki prosty. Czym należy się w tym przypadku kierować? Na pewno wspomnianym już zapotrzebowaniem energetycznym – na rynku bez problemu znajdziesz pasze skomponowane specjalnie z myślą o koniach wykonujących pracę lekką, średnią lub ciężką. Poza tym kluczowe są odpowiednie źródła i proporcje opisanych wyżej składników odżywczych – węglowodanów, tłuszczów, białka, a także witamin i minerałów.

W żywieniu koni sportowych bardzo istotny jest też rodzaj podejmowanego przez nie wysiłku, a więc dyscyplina sportowa. Nieco innego podejścia mogą wymagać bowiem konie skokowe, a innego np. konie dresażowe, czy też te trenujące WKKW. O ile od tych pierwszych wymaga się na parkurze impulsu i odporności na stres, o tyle w przypadku tych drugich kluczowe okazuje się skupienie i wyciszenie. Trzecie potrzebują zaś rezerw energetycznych i ogólnej wytrzymałości. Kwestie te w dużej mierze determinowane są właśnie dietą, a odpowiednio dobrana pozwala lepiej nad nimi panować. Dobór paszy treściwej czy też dodatkowych suplementów warto więc dopasować do konia w zależności od jego indywidualnych potrzeb i specyfiki treningu.

Dieta dla konia sportowego – czy warto układać ją na własną rękę?

Nie da się ukryć, że układanie diety koni sportowych nie jest proste i z reguły wymaga specjalistycznej wiedzy. Trzeba mimo wszystko zaznaczyć, że odpowiednie żywienie jest w tym przypadku kluczowe – bez niego trudno liczyć na dobre wyniki, ich powtarzalność, a także sportowy progres. Nic więc dziwnego, że większość zawodników korzysta w tym zakresie z profesjonalnego doradztwa. Musisz wiedzieć, że w Energys również dajemy Ci taką możliwość – decydując się na dostępne w naszej ofercie pasze, możesz liczyć na fachową poradę i opiekę naszego doradcy żywieniowego. W efekcie nie musisz dobierać diety samodzielnie i martwić się o to, czy koń dostaje wraz z nią wszystko, czego potrzebuje. Możesz więc w pełni skupić się na drugiej składowej Waszych sportowych sukcesów, czyli na treningach.

Żywienie koni sportowych z Energys – co możemy Ci zaproponować?

W ofercie Energys posiadamy różnego rodzaju pasze i dodatki paszowe stworzone z myślą o koniach sportowych. Za przykład może posłużyć chociażby nasza pasza Energys Dynamix dedykowana koniom wykonującym pracę ciężką i bogata w źródła energii uwalnianej wolno. W przypadku koni pobudliwych, dla których nie zaleca się diety obfitej w owies, bardzo pomocna może okazać się z kolei nasza pasza Energys Coldmix. A jeśli karmisz swojego konia ziarnem i szukasz czegoś, co zbilansuje jego jadłospis, koniecznie rzuć okiem na nasz bogaty w witaminy, minerały i białko Energys Balancer. To tylko kilka z wielu naszych produktów – serdecznie zachęcamy Cię do zapoznania się z całą naszą ofertą.