Witamina E i selen – dwa niezbędne składniki w diecie konia

Witamina E i selen to w organizmie konia dwa związki, które wzajemnie się uzupełniają. Oba są niezbędne i oba pełnią wiele różnych funkcji. W praktyce, choć wspomina się o nich często, to jednak rzadko poświęca się im więcej uwagi. Z całą pewnością jednak na nią zasługują – wiedza o ich roli i działaniu może bowiem okazać się naprawdę cenna dla wielu właścicieli koni, hodowców i zawodników. Na czym więc polega fenomen selenu i witaminy E? Kiedy konieczna jest ich suplementacja i jak należy do niej podejść? Wyjaśniamy to w naszym artykule.

Selen i witamina E – dlaczego często mówi się o nich razem?

Często zaleca się, aby podawać koniom selen wraz z witaminą E – jest to np. standard, jeśli mowa o suplementacji koni sportowych. W praktyce nie jest to przypadek i ma to swoje uzasadnienie. Warto bowiem wiedzieć, że w niektórych procesach zachodzących w organizmie funkcje tych związków wzajemnie się uzupełniają. Oba uczestniczą przy tym w procesach różnego rodzaju, w tym chociażby w przemianie materii. Ponadto oba pełnią funkcję antyoksydacyjną i działając wspólnie, chronią organizm przed wolnymi rodnikami. Tym samym wspierają regenerację i spowalniają procesy starzenia.

Co ciekawe, w niektórych przypadkach selen i witamina E mogą się wzajemnie "zastępować". Wówczas przy niedoborze selenu będzie konieczny wyższy poziom witaminy E i odwrotnie. Najbardziej optymalną dla organizmu sytuacją jest jednak stan, w którym obie te substancje są dostępne i znajdują się na poziomie wystarczającym.

Chcąc przybliżyć Ci działanie selenu i witaminy E, poniżej przyjrzymy się każdemu z tych związków z osobna. Być może zauważysz, że mają ze sobą całkiem wiele wspólnego.

Witamina E w diecie konia – jakie funkcje pełni?

Może Cię to zaskoczy, ale witamina E wcale nie jest tak naprawdę jedną substancją. W rzeczywistości bowiem stanowi zbiór tokoferoli i tokotrienoli. Nas interesują dzisiaj jednak głównie jej funkcje, a więc skupmy się właśnie na nich. Otóż witamina E często nazywana jest witaminą koni sportowych. To zaszczytne miano przypadło jej dlatego, że zwalcza wolne rodniki powstające przy wysiłku fizycznym, wpływa na odporność i wydolność organizmu, a także wzmacnia mięśnie i niweluje ich zmęczenie po treningu. 

Poza tym jest to także witamina odpowiadająca za płodność. Poprawia parametry rozrodu zarówno w przypadku ogierów, jak i klaczy, a jej suplementacja u klaczy ciężarnych może korzystnie wpływać na odporność źrebiąt. Oprócz tego witamina E jest również niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mięśni szkieletowych czy serca. Reguluje też poziom białych i czerwonych krwinek, a dodatkowo stoi na straży prawidłowej przepuszczalności błon. Należy również do związków o działaniu antynowotworowym.

Niedobór witaminy E – kiedy może wystąpić i jak się objawia?

W praktyce głównym źródłem witaminy E w diecie koni jest pastwiskowa zielonka. Poza sezonem często więc zalecana jest jej suplementacja. Warto zaznaczyć, że witamina E, podobnie jak inne witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli A, D i K, należy u koni do witamin egzogennych. To oznacza, że organizm konia nie jest w stanie wytworzyć jej samodzielnie i zwierzę musi pobrać ją wraz z pożywieniem.

Musisz wiedzieć również, że zapotrzebowanie koni na witaminę E nie jest stałe i zmienia się np. w zależności od intensywności pracy. Podstawowe zapotrzebowanie to 100 mg na 100 kg masy ciała, ale u koni hodowlanych i pracujących wartość ta wzrasta do 200 mg , a u koni sportowych nawet do 400 mg.

Niedobór witaminy E może dawać wiele różnego rodzaju objawów. Zalicza się do nich przede wszystkim obniżoną odporność, brak energii, choroby mięśni szkieletowych, choroby serca, choroby neurodegeneracyjne, czy chorobę białych mięśni u źrebiąt.

Suplementacja witaminy E – kiedy warto ją wdrożyć?

Co prawda poza sezonem pastwiskowym konie mogą czerpać witaminę E z dobrej jakości siana, ale jakość ta w praktyce bywa różna. Niekiedy więc może pojawić się jej niedobór i wówczas dobrym rozwiązaniem jest dodatkowa suplementacja. W celu jej wprowadzenia można sięgnąć np. po preparaty witaminowo-mineralne. Odpowiedni poziom witaminy E jest szczególnie istotny u koni sportowych – u nich suplementuje się ją właściwie cały rok. W każdym przypadku dawka powinna być oczywiście dopasowana do konkretnego konia, niemniej zwierzęta te tolerują stosunkowo wysoki poziom witaminy E, więc raczej trudno ją przedawkować.

Selen w diecie koni – za co odpowiada?

Podobnie jak witamina E, selen jest antyoksydantem i chroni organizm konia przed działaniem wolnych rodników. Jest ponadto niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania nabytego układu odpornościowego i produkcji hormonów tarczycy. Poza tym bierze udział w budowaniu mięśni, dlatego jest bardzo ważny nie tylko u dorosłych koni, ale także w przypadku źrebiąt. Dodatkowo poziom selenu jest kluczowy dla ogierów hodowlanych – wpływa bowiem m.in. na powstawanie i ruchliwość plemników. Jest to również związek niezwykle ważny w przypadku klaczy ciężarnych. Zmniejsza bowiem ryzyko poronień i komplikacji okołoporodowych. Ponadto wpływa na prawidłowe funkcjonowanie jajników.

Warto mieć również świadomość tego, że selen uważany jest za składnik odżywczy o działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i przeciwwysiękowym. Z tego względu zaleca się go m.in. przy przewlekłych stanach zapalnych czy też chorobach autoimmunologicznych. Oprócz tego selen należy również do substancji o działaniu antynowotworowym.

Niedobór selenu w diecie koni – objawy i konsekwencje

W końskiej diecie selen obecny jest w spożywanych przez konie roślinach, m.in. tych pastwiskowych czy zbożach. Problem polega jednak na tym, że poziom selenu w tego rodzaju paszy zależy od ziemi, na której wyrosła. Niektóre gleby są ubogie w selen, a dodatkowo rośliny wchłaniają go gorzej z podłoża o wysokiej kwasowości. Gleby w centralnej Europie są niestety mało zasobne w selen, przez co u koni stosunkowo często obserwuje się jego niedobory.

Niedobór selenu przekłada się na organizm konia na wielu różnych obszarach. Do jego objawów zalicza się np. obniżoną wytrzymałość, miopatie czy stany zapalne tkanki mięśniowej. Zbyt niski poziom selenu może prowadzić też do tzw. choroby białych mięśni. Może to skutkować zwyrodnieniami mięśni szkieletowych i serca. Poza tym niedobór selenu może wywołać zahamowanie wzrostu, zwapnienie mięśni czy różnego rodzaju zwyrodnienia naczyń krwionośnych.

Zalecana ilość selenu i jego suplementacja – co trzeba na ten temat wiedzieć?

W praktyce suplementacja selenu jest szczególnie ważna dla koni sportowych, ponieważ pierwiastek ten pomaga niwelować powstający podczas wysiłku stres oksydacyjny i uszkodzenia mięśni. Ponadto selen podaje się ogierom i klaczom hodowlanym w celu poprawy parametrów rozrodu. Bardzo ważna jest też suplementacja selenu u klaczy źrebnych, szczególnie w ostatnim trymestrze. Zmniejsza to ryzyko wystąpienia jego niedoborów u źrebiąt, które mogą spowodować u nich np. dystrofię mięśni. Poza tym selen warto dodatkowo podawać koniom, które żyją na ubogich w ten pierwiastek terenach.

Jeżeli jednak chodzi o suplementację selenu, to w tym zakresie trzeba zachować ostrożność, zwłaszcza w zakresie obliczania potrzebnej dawki. W nadmiarze selen jest bowiem dla koni toksyczny. Z reguły dorosły koń potrzebuje od 1 do 5 mg selenu dziennie – druga wartość dotyczy jednak koni bardzo intensywnie pracujących. Za dawkę toksyczną uznaje się 20 mg. W przypadku zatrucia selenem dochodzi najczęściej do zniekształcenia kopyt i utraty owłosienia z grzywy i ogona. W skrajnych przypadkach może dojść jednak do uszkodzenia mięśni, kości czy serca.

U jakich koni warto suplementować selen i witaminę E?

Niedobory witamin i minerałów u koni nie są niestety zjawiskiem rzadkim. Przy wyborze paszy i dodatków paszowych warto wziąć to pod uwagę i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednią suplementację. Jeżeli chodzi o zwiększone zapotrzebowanie na witaminę E i selen, to dotyczy ono przede wszystkim:

• koni, które nie mają dostępu do pastwiska,
• okresu poza sezonem pastwiskowym,
• koni sportowych i w intensywnym treningu,
• koni starszych,
• koni na dietach wysokotłuszczowych,
• koni hodowlanych.

Jak bezpiecznie podawać koniom selen i witaminę E?

W żywieniu koni znaczenie mają różne składniki odżywcze. Oprócz źródeł energii, włókna czy wysokiej jakości białka w diecie niezwykle istotny jest też komplet witamin, a także makroelementy i pierwiastki śladowe. Co ważne, dzienne zapotrzebowanie konia na składniki odżywcze może być naprawdę różne. Wpływa na nie m.in. wiek, rasa, obciążenie pracą czy stosowana dieta. W praktyce sporo zależy też od stanu zdrowia.

Właściciele koni często obawiają się więc wdrażać suplementację na własną rękę i jest to jak najbardziej zrozumiałe. W Energys wychodzimy im jednak naprzeciw. Musisz wiedzieć, że nasi klienci mają dostęp do porad i opieki naszego doradcy żywienia koni. Jeżeli więc zastanawiasz się, jak ułożyć dietę swojego konia, aby zapewniła mu prawidłowy poziom witaminy E, selenu, a także inne ważne składniki odżywcze, to serdecznie zachęcamy Cię do kontaktu i skorzystania z naszej oferty.

Witaminy i minerały dla koni – jak je suplementować?

Jeżeli zastanawiasz się, jak zadbać o to, aby koń miał w diecie komplet potrzebnych składników odżywczych, to dobrym rozwiązaniem może okazać się bieżąca lub okresowa suplementacja. W praktyce bardzo dobrze sprawdzają się w niej kompleksowe preparaty witaminowo-mineralne. W Energys przygotowaliśmy je dla Ciebie w dwóch podstawowych wariantach – to mieszanki Bestermine Horse Mineral oraz Animki Konie.

Bestermine Horse Mineral, czyli komplet witamin i minerałów idealny dla koni karmionych zbożem

Stosowanie mieszanki Bestermine Horse Mineral to prosty sposób na uzupełnienie niezbędnych składników odżywczych w diecie koni, które dostają jedynie siano i ziarno. W składzie znajduje się zestaw witamin, a także makroelementy i pierwiastki śladowe. Poza witaminą E i selenem w preparacie obecna jest też np. witamina A, witamina D, witaminy z grupy B, a także miedź, cynk, mangan, jod czy żelazo. Mieszanka wzmacnia układ immunologiczny i wspomaga zdrowie i rozwój mięśni oraz kości. Poza tym korzystnie wpływa też na parametry rozrodu i stan włosa, skóry, sierści czy kopyt. Dodatkowo charakteryzuje się wysoką przyswajalnością i wspomaga przyswajalność innych składników odżywczych.

Animki Konie – bogaty zestaw witamin i minerałów dla koni sportowych, hodowlanych i rekreacyjnych

Niedobór witamin i minerałów w organizmie konia pomoże uzupełnić też nasza mieszanka Animki Konie. To minerały i witaminy dla koni sportowych, hodowlanych i rekreacyjnych, odpowiednie dla zwierząt w każdym wieku i o różnym obciążeniu pracą. W preparacie obecna jest m.in. witamina E, witamina A, witamina D czy witamina B. Oprócz witamin zawiera też ważne makroelementy i pierwiastki śladowe, jak selen, jod, cynk, miedź czy mangan. Mieszanka Animki Konie wspomaga kondycję mięśni i kości, a także wspiera układ odpornościowy. Z uwagi na to, że poprawia parametry rozrodu, znakomicie sprawdzi się także przy jego planowaniu u koni hodowlanych. Poza tym preparat korzystnie wpływa na włos, sierść i kopyta, a przy tym wspomaga przyswajalność niezbędnych składników odżywczych z diety. Jest ponadto łatwy w dawkowaniu i podawaniu.

Suplementacja witamin i minerałów w diecie koni – o czym jeszcze warto pamiętać?

W opiece nad koniem znaczenie ma wiele aspektów, które ostatecznie składają się na jego zdrowie i dobrą kondycję. Decydując się na suplementację, warto więc pamiętać o kilku ważnych kwestiach – poniżej znajduje się ich krótka lista:

• podstawa to zawsze wybór odpowiedniej paszy – żadne suplementy nie są w stanie zastąpić koniom zbilansowanej diety;
• nadmiar niektórych witamin i minerałów może być równie szkodliwy, jak ich niedobór – zawsze trzeba więc przestrzegać zalecanych dawek;
• planując suplementację witamin i minerałów, warto wziąć pod uwagę wszystkie ich źródła obecne w diecie– w tym celu należy przeanalizować wszystkie spożywane przez konia pasze i dodatki paszowe. Pozwoli to dobrać odpowiednie dawkowanie i uniknąć niepożądanych niedoborów, ale także nadmiarów;
• w dobieraniu suplementów warto wesprzeć się poradami specjalistów żywienia koni lub lekarzy weterynarii – z podaniem niektórych preparatów trzeba bowiem uważać;
• w wykryciu niektórych niedoborów pomocne mogą okazać się badania krwi – konia warto więc raz na jakiś czas pod tym kątem sprawdzać;
• konie pozyskują wiele cennych dla siebie witamin i minerałów z zielonki i dobrej jakości siana – chcąc uniknąć niedoborów, warto więc dbać o jakość siana i dostęp do pastwiska;
• poszczególne składniki odżywcze w organizmie konia często są ze sobą wzajemnie powiązane – wpływ na wchłanianie selenu ma np. nie tylko witamina E, ale też witamina C, witamina A, a także niektóre aminokwasy, jak cysteina czy metionina. Aspekty dotyczące żywienia i suplementacji zawsze należy więc analizować kompleksowo.

Selen i witamina E to związki niezwykle ważne w organizmie konia i mamy nadzieję, że wiesz już, dlaczego warto o nich pamiętać i jak dbać o ich prawidłowy poziom. Jeżeli myślisz o wprowadzeniu do diety konia dodatkowej suplementacji, to polecamy Twojej uwadze dostępne w ofercie naszego sklepu internetowego preparaty witaminowo-mineralne. Serdecznie zachęcamy Cię też do kontaktu z naszym doradcą żywienia koni – ułożona pod jego czujnym okiem dieta da Ci pewność, że Twój podopieczny dostaje wraz z pożywieniem wszystko, czego potrzebuje.