Żywienie koni – czym karmić konia, aby był zdrowy?

Choć imponują siłą i umięśnioną, majestatyczną sylwetką, konie to wbrew pozorom zwierzęta dosyć delikatne. Warto o tym pamiętać, szczególnie podczas dobierania dla nich odpowiedniej diety. Właściwe żywienie konia ma kluczowe znaczenie dla jego zdrowia i samopoczucia, a także dobrej kondycji. Przekłada się m.in. na wyniki sportowe czy ilość masy mięśniowej, ale również zachowanie. Co jednak oznacza w tym przypadku "właściwe"? Czym karmić konia, aby jak najdłużej utrzymać go w dobrym zdrowiu i możliwie najlepszej formie? Wyjaśniamy to w naszym poradniku.

"Końskie zdrowie" w praktyce – co trzeba o nim wiedzieć i jak wpływa na nie dieta?

Określenie końskie zdrowie słyszał chyba każdy. Nie każdy ma jednak świadomość tego, że wcale nie jest ono takie niezawodne. W praktyce zdrowie konia jest w dużej mierze zdeterminowane właśnie jego dietą. Właściwie ułożona pozwala wydobyć ze zwierzęcia jego naturalny potencjał i wpływa na jego funkcjonowanie na wielu różnych obszarach. Komponowanie końskiej diety warto więc potraktować jak pewnego rodzaju inwestycję. Choć wymaga to znajomości kilku podstawowych zasad, to musisz wiedzieć, że efekty mogą okazać się naprawdę zaskakujące. Od czego warto w tym przypadku zacząć? Najlepiej od początku, czyli od koni żyjących w naturze.

Dobry fundament żywienia koni, czyli dzikie konie i ich naturalna dieta

Choć konie spotykane w sportowych, hodowlanych czy rekreacyjnych stajniach żyją zupełnie inaczej niż ich przodkowie czy nieco bardziej dzicy kuzyni, to jednak ich podstawowe potrzeby żywieniowe są w dużej mierze podobne. Chcąc je zrozumieć, warto więc przyjrzeć się temu, w jaki sposób odżywiają się dzikie konie, czyli te żyjące w naturze. Musisz wiedzieć, że na wolności konie poświęcają na jedzenie nawet 15-17 godzin dziennie. Jedzą więc dużo i w małych porcjach. Jako że w naturze raczej trudno o słodkie jabłka, chrupiącą marchew czy ziarna owsa, podstawą ich jadłospisu jest soczysta trawa. Chętnie sięgają też po pędy, liście czy zioła. Układając dietę konia, niezależnie od jego rasy czy podejmowanych na co dzień aktywności, warto więc mieć na uwadze jego korzenie i naturalne potrzeby.

Co jedzą konie? Podstawy żywienia

Mówiąc najogólniej, w żywieniu koni stosuje się dwa rodzaje komponentów paszowych. Pierwszy to pasza objętościowa, czyli świeże zielonki, siana, sianokiszonki, kiszonki, susze z zielonek, ale także różnego rodzaju sieczki i granulaty komercyjne. Drugi to natomiast pasza treściwa, czyli ziarna zbóż, jak np. owies, kukurydza czy jęczmień, ale również nasiona roślin strączkowych, gotowe granulaty lub musli. Pasza objętościowa i pasza treściwa wzajemnie się uzupełniają. Ta pierwsza stanowi podstawę diety konia, a jej głównym zadaniem jest wypełnienie jego przewodu pokarmowego i stymulowanie gruczołów ślinowych. Pasza objętościowa jest niezwykle ważna dla prawidłowego działania układu trawiennego i warto o tym pamiętać. Z reguły nie jest jednak w stanie dostarczyć dostatecznej ilości energii, dlatego dietę konia uzupełnia się o pasze treściwe.

Ze względu na to, jak zbudowany jest układ pokarmowy konia, powinien mieć on nieograniczony dostęp do pasz objętościowych. Paszę treściwą podaje się w mniejszych ilościach, najlepiej o stałych porach.

Żywienie koni – najważniejsze zasady

Musisz wiedzieć, że uniwersalna dieta, która byłaby odpowiednia dla wszystkich koni, niestety nie istnieje. Kluczowe znaczenie ma tak naprawdę to, aby karmić konia zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami. Dobór składników odżywczych zależy przede wszystkim od rasy konia, masy ciała, wieku, tempa przemiany materii czy temperamentu. Szczególnie ważne jest też to, aby dopasować dietę konia do intensywności treningu i jego stanu zdrowia. Prawidłowo skomponowany jadłospis powinien dostarczyć zwierzęciu przede wszystkim włókno pokarmowe, ale również białko, witaminy i składniki mineralne. Bardzo ważna jest też odpowiednia podaż kalorii, która musi być zgodna z indywidualnym zapotrzebowaniem energetycznym.

Karmienie konia paszą objętościową – o czym warto pamiętać?

Jak już wiesz, dieta koni powinna bazować na paszy objętościowej. Jest ona bogata w kluczowe dla zdrowia tych zwierząt włókno, które wypełnia układ pokarmowy konia i neutralizuje soki trawienne. Koń powinien mieć stały dostęp do paszy objętościowej, ale warto pamiętać o tym, że musi być ona dla niego odpowiednia. Co to oznacza?

Dobre pastwisko na wagę złota

W sezonie wiosenno-letnim doskonałym rodzajem paszy objętościowej są zielonki. Konie warto więc regularnie wypuszczać na pastwisko, co pozwoli im czerpać z natury to, co dla nich najlepsze, a przy okazji zapewni im dodatkową dawkę ruchu. Dobre pastwisko powinno jednak charakteryzować się kilkoma istotnymi cechami. Jakimi?

Musi być przede wszystkim wolne od roślin dla koni trujących. Niestety w polskim klimacie jest ich dosyć sporo. Do niebezpiecznych gatunków zalicza się np.: glistnik jaskółcze ziele, jaskier, tojad, konwalia majowa, naparstnica, skrzyp bagienny, starzec jakubek, zawilec gajowy czy orlica pospolita. Poza tym trzeba też uważać na niektóre drzewa i krzewy. Szczególnie trujący jest cis pospolity, ale do gatunków niebezpiecznych należy też dąb szypułkowy, bukszpan, robinia akacjowa czy ligustr jajolistny i pospolity.

Jeżeli zaś chodzi o rośliny na pastwisku pożądane, to będzie to np.: wiechlina łąkowa, kostrzewa czerwona, tymotka łąkowa czy życica trwała. Ciekawe urozmaicenie diety stanowią też rośliny motylkowe, ale nie powinny obejmować więcej niż 20% masy zielonej.

W kontekście przeznaczonych dla koni pastwisk trzeba uważać na metale ciężkie i różnego rodzaju pestycydy. Ich obecność może być związana np. z lokalizacją czy też opryskami.

Kilka słów o sianie i jego jakości

W paszach objętościowych kluczową rolę odgrywa też na pewno siano. Warto mieć jednak świadomość tego, że nie powinno być "pierwsze lepsze". Jakość siana bywa bowiem naprawdę różna. Wynika to przede wszystkim z tego, że wpływa na nią wiele czynników, w tym np. klimat, jakość gleby, skład czy metody suszenia.

Za najlepsze siano z reguły uważa się to z pierwszego pokosu, czyli z pierwszej połowy kwitnienia. Dobre siano powinno być na pewno zielonkawe i świeże. Lepiej więc unikać tego, które ma więcej niż rok. Nie tylko okazuje się mniej smaczne i uboższe w składniki odżywcze, ale może także nieść za sobą różnego rodzaju zagrożenia, od kurzu po pleśń. Efektem jego podawania mogą okazać się np. alergie. Jeżeli chodzi o dobre siano, to często poleca się to z zawartością lucerny. Mile widziane nie są natomiast kwaśne trawy, które zawierają mniej składników odżywczych.

Żywienie koni paszami treściwymi – co warto na ten temat wiedzieć?

Karmienie konia najczęściej obejmuje też niewielkie ilości pasz treściwych. W założeniu ten rodzaj paszy charakteryzuje się tym, że zawiera skoncentrowaną dawkę składników pokarmowych w stosunkowo małej objętości. Przez lata wśród pasz treściwych największą popularnością cieszył się owies. Był ceniony przede wszystkim za dosyć wysoką zawartość białka, optymalną ilość tłuszczu i dużą zawartość łatwo przyswajalnej skrobi.

W ostatnim czasie coraz częściej mówi się jednak o tym, że żywienie koni owsem ma swoje wady. Choć jest on bezpieczny i dosyć uniwersalny, to w wielu przypadkach wcale nie okazuje się dobrym wyborem. Obecne w nim białko pozostawia bowiem wiele do życzenia i często wymaga dodatkowego uzupełnienia, a tłuszcz stosunkowo łatwo się psuje. Poza tym owies jest niewskazany w przypadku koni, które kiedykolwiek cierpiały na chorobę wrzodową lub zmagają się z zespołem Cushinga. Często odradza się go także w przypadku zwierząt pobudliwych. W praktyce to, że konie potrzebują w swojej diecie owsa, jest tak naprawdę mitem. Niektóre osobniki będą bowiem reagować znacznie lepiej, jeśli dostarczy się im pozbawioną owsa zbilansowaną dawkę mineralno-witaminową.

Poza tym do paszy treściwej należy np. jęczmień. Jest wysokoenergetyczny, dlatego należy podawać go w niewielkich ilościach, koniecznie po przetworzeniu i najlepiej z paszą większą, jak siano czy wysłodki buraczane. W małych ilościach można stosować też kukurydzę, która sprawdza się np. w przypadku koni młodych i rosnących. Ciekawym uzupełnieniem diety mogą okazać się też otręby ryżowe czy pszenne.

Jeżeli koń karmiony jest owsem, bądź też innym ziarnem, to jego dietę warto dodatkowo uzupełnić o bogate w cenne składniki odżywcze balancery.

Karmienie konia gotowymi mieszankami, czyli komercyjnymi paszami treściwymi

W żywieniu koni coraz częściej wykorzystuje się też różnego rodzaju gotowe pasze komercyjne. Mają wiele zalet i zapewniają koniom większość składników odżywczych. Są też skomponowane w taki sposób, aby precyzyjnie odpowiadały na konkretne potrzeby. Poszukując odpowiedniej dla swojego podopiecznego paszy treściwej, rzuć okiem na produkty, które przygotowaliśmy dla Ciebie w ofercie naszego sklepu internetowego. Znajdziesz wśród nich m.in. paszę dla koni hodowlanych i rekreacyjnych o małym obciążeniu pracą, koni sportowych o obciążeniu dużym, wierzchowców temperamentnych, czy też koni o wrażliwym układzie pokarmowym. Inspiracją dla stworzenia pasz treściwych Energys było naturalne żywienie koni i ich specyficzne potrzeby żywieniowe. Możesz mieć zatem pewność, że będą cennym uzupełnieniem diety Twojego konia, a odpowiednio dopasowane pozytywnie odbiją się zarówno na jego zdrowiu, jak i jego kondycji.

Jakość paszy w diecie konia – dlaczego ma kluczowe znaczenie?

Zapewne nie zaskoczy Cię stwierdzenie, że do karmienia koni należy stosować pasze wysokiej jakości. Wbrew pozorom nie jest to jedynie pusty frazes, ponieważ w przypadku koni jakość pokarmu jest szczególnie ważna ze względu na ich anatomię. Musisz wiedzieć, że z uwagi na budowę układu pokarmowego konie nie są w stanie wymiotować. Co za tym idzie, jeżeli w ich przewodzie pokarmowym znajdzie się pasza, która znaleźć się tam nie powinna, to może mieć to bardzo poważne konsekwencje. Na co warto uważać? Przede wszystkim na pleśń, zmiany w strukturze czy niepokojące zapachy. Warto mieć też świadomość tego, że słabej jakości pasza może zawierać niewidoczne gołym okiem pasożyty. Najlepiej więc kupować ją z pewnego źródła i kontrolować jej stan przed każdym posiłkiem.

Najlepsza pasza dla konia, czyli jaka?

Żywienie koni to temat, który trudno zamknąć w sztywne ramy. Należy zadbać przede wszystkim o to, aby było odpowiednio dopasowane do indywidualnych potrzeb konkretnego osobnika. Inaczej bowiem karmi się zdrowego konia, a inaczej chorego. Innej diety będzie potrzebował też koń rosnący, a innej klacz źrebna. Poza tym nieco innych składników odżywczych będzie wymagała dieta konia sportowego, a innych tego chodzącego w rekreacji. Niezależnie jednak od tego, na jakie żywienie się zdecydujesz, zawsze obserwuj swojego konia i możliwe szybko reaguj na niepokojące zmiany. Pamiętaj, że podobnie jak w przypadku ludzi, konie mają swoje indywidualne potrzeby, problemy i predyspozycje, które dodatkowo mogą zmieniać się np. wraz z wiekiem. Najlepsza dieta dla konia to zatem dieta elastyczna, która na nie odpowiada.

Jak prawidłowo karmić konia? Kilka ważnych wskazówek

O czym jeszcze warto pamiętać w żywieniu koni? Poniżej przygotowaliśmy dla Ciebie kilka przydatnych wskazówek.

• Podstawa karmienia koni to małe porcje podawane często – żołądek konia jest zaskakująco mały względem jego gabarytów i masy ciała. Koń nie powinien więc spożywać jednorazowo dużej ilości pokarmu, bo może okazać się to dla niego fatalne w skutkach. Żywienie powinno bazować na małych porcjach podawanych minimum 3 razy dziennie.
• Koń powinien mieć stały dostęp do czystej wody – potrzebuje jej bowiem od 30 do 70 litrów dziennie. Najlepiej sprawdzają się automatyczne poidła, ale jeśli ich nie ma, trzeba pamiętać o regularnym pojeniu.
• Wszelkiego rodzaju zmiany w żywieniu lepiej wprowadzać stopniowo – ma to znaczenie m.in. ze względu na zamieszkujące jelito grube bakterie, ale też końskie zamiłowanie do rutyny. Nie zmieniaj więc gwałtownie paszy ani pory karmienia.
• Trening po karmieniu nie jest najlepszym pomysłem – trening po karmieniu może zaburzać trawienie, co w efekcie może nawet spowodować kolkę. Ponadto wypełniony żołądek wywiera nacisk na płuca i utrudnia oddychanie. Przerwa między karmieniem a intensywnym wysiłkiem powinna wynosić około 3 godziny. Lepiej też nie karmić konia po treningu. W tym przypadku przerwa może być krótsza, ale warto na pewno poczekać, aż oddech się unormuje, a chrapy będą nieruchome.
• W diecie konia warto uwzględnić smaczne i cenne dla organizmu dodatki – do takich należą np. smakołyki, ale też niektóre owoce czy rośliny okopowe. Do ciekawych dodatków można zaliczyć również lucernę, kiełki jęczmienne, wysłodki buraczane czy płatki kukurydziane. Niekiedy potrzebne są także witaminy i minerały. Sporo różnego rodzaju dodatków czeka na Ciebie w ofercie naszego e-sklepu.

Lepsze zdrowie, dobre samopoczucie, poprawa wyników sportowych, wzrost masy mięśniowej, a także eliminacja uciążliwych problemów zdrowotnych – odpowiednio dobrane żywienie może przynieść koniom wiele korzyści. Warto więc poświęcić trochę czasu na jego dobranie, a najlepiej skorzystać w tym zakresie z pomocy specjalisty. W Energys wiemy, że zdrowie Twojego konia jest dla Ciebie ważne i z przyjemnością pomożemy Ci o nie zadbać. W jaki sposób? Otóż decydując się na nasze produkty, możesz liczyć na fachową poradę i opiekę naszych doradców żywieniowych. Serdecznie zachęcamy Cię więc do skorzystania z tej możliwości.